“Remerkabele” punten in een verdeelde Peel 2

Zowel Venray als Deurne wijzen andere grenspunten aan. Natuurlijk in ieders eigen voordeel; Deurne een stukje Peel dichter bij Venray en Venray een stukje meer richting Deurne. Op 18 oktober 1716 stelt de Venrayse schout in een brief aan zijn Deurnese collega, dat het Deurnenaren niet was toegestaan om “seer verre op den gront van Venraije” hei te maaien of het moest schriftelijk aangetoond kunnen worden. Gevraagd wordt om dat bewijs met de postbode mee te geven, wat niet gebeurt, want het was zondag oftewel “rustdag”.

Al een dag later ziet de Venrayse schout de kans schoon om dit punt op een andere manier aan de kaak te stellen. Op 19 oktober 1716 maaide Francis Jan Luycas uit Deurne hei op het Venrayse gedeelte van de Peel. De schout van Venray betrapte Francis en arresteerde hem. Hendrik Hikspoor stond borg voor de Deurnenaar door betaling van 25 “pattacons” voor diens vrijlating. Omdat Hikspoor zijn geld niet op tijd terug kreeg, spant hij bij de Venrayse schepenen een rechtszaak aan. Het Deurnese dorpsbestuur ging pal achter Francis Jan Luycas staan, omdat het van mening is, dat hei maaien door Deurnese inwoners in de Peel van Venray mag. Ze beroepen zich op een oud gebruik “zedert veertig jaren herwaerts”. Op 5 december 1716 lieten ze in een brief aan Venray weten dat er wederzijds “geheyt en geweyt” mocht worden. Dat kan wel zo zijn, maar het dorpsbestuur van Venray heeft van de kant van Deurne daar geen enkel bewijs van gezien, ook al had de Deurnese schout De Cassemajor toegezegd om dat binnen acht dagen te tonen. Die toezegging was niet gestand gedaan en daarom wil Venray de zaak van Hikspoor doorzetten. De Venrayse schout is zelfs nog in Deurne geweest om de bewuste overeenkomst “vriendt ende nabuerlicker wijse” in te zien, maar helaas. Dat laat Venray al op 6 december 1716 aan die van Deurne weten. En ook dat er wel bereidheid is om de zaak drie of vier weken stilgelegd te krijgen, zodat het document alsnog door Deurne ingebracht kan worden.

Het antwoord uit Deurne laat een week op zich wachten en natuurlijk kijken zij iets anders tegen de feiten aan. Deurne baseert haar standpunt op een Venrays document van 9 mei 1667, waaruit blijkt dat die van Venray erkennen dat er al lang zo “geheyt en geweyt” is en dat dat in stand blijft. Deurne erkent dat zo’n afspraak veertien dagen tevoren door een partij opgezegd mag worden, maar dat is in dit geval niet gebeurd. Toen de schout uit Venray naar Deurne was getogen om het stuk in te zien, was dat pas een maand na de arrestatie. Druk, druk, druk hadden ze het toen in Deurne, zodat ze niet konden zoeken. Ze hadden het namelijk te druk met de opdracht van de Gedeputeerden van de Staat uit Maastricht om alle relevante documenten bij elkaar te zoeken voor de vaststelling van de Peelgrens. Een vreemd antwoord, omdat het bewuste stuk een rol zou kunnen spelen in een juist voor Deurne tevredenstellende vastlegging van die grens en hun rechten. Het laat echter zien, dat de tegenpartij niet in de kaart gespeeld moet worden.

Ook het graven van de grenssloten en het plaatsen van de palen overeenkomstig het Tractaat van Venlo gebeurde in het begin niet zoals beoogd. Op 20 juni 1717 nodigde Venray in opdracht van hun koning van Pruisen Deurne uit voor het palen van de Peel. Schout De Cassemajor advissert het dorpsbestuur om bij een volgend verzoek te antwoorden dat ze van de Staten-Generaal geen opdracht hebben. Venray herhaalt op 3 juli 1717 haar verzoek en krijgt dan ook meteen als antwoord dat die van Deurne “nergens van en weten”. De sloten en palen zijn er toch gekomen en hopelijk zijn de palen over enige tijd weer te bewonderen als het plan van enthousiaste heemkundigen uit Deurne en Venray tot herplaatsing werkelijkheid is geworden.

Bronnen: Archieven en verzamelingen bij het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.